KAKO SE BIRA DOBITNIK NOBELOVE NAGRADE?
Članovi Odbora za dodjelu Nobelove nagrade koji čini više od tri hiljade ljudi uključujući članove Vlada, nacionalnih skupština, profesori uglednih univerziteta, kao i prethodni dobitnici Nobelovih nagrada, šalju obrasce za nominaciju godinu dana ranije, a imena nominovanih nisu poznata javnosti.
Ukupno se dodjeljuje šest Nobelovih nagrada i to za fiziku, hemiju, medicinu, književnost i mir, a od 1968. godine i za ekonomiju.
Nagradu za književnost dodjeljuje Švedska akademija nauka i umjetnosti, a članovi Odbora za dodjelu nagrade glasaju na osnovu tajnih nominacija i njihova odluka se objavljuje odmah nakon glasanja bez mogućnosti žalbe ili rasprave.
Švedski hemičar i izumitelj, Alfred Nobel, pokrenuo je dodjelu ove nagrade kao iskazivanje počasti za najveća dostignuća u već navedenim oblastima. Ono što je zanimljivo jeste da uz nagradu dolazi i novčana premija koja se finansira iz Fonda Alfreda Nobela tako što se 3,5 odsto prihoda novca koji iz investicija Fonda raspodijeli na šest nagrada.
Taj iznos varira iz godine u godinu, a u pršloj godini iznosio je nešto manje od milion eura, a zanimljivo je da je 1901. godine kad su Nobelove nagrade dodijeljene prvu put taj iznos bio oko 15 hiljada eura.
KO JE POSLJEDNJI DOBITNIK NOBELOVE NAGRADE ZA KNJIŽEVNOST?
Na prostoru Balkana, priča o Nobelovoj nagradi za književnost počinje i završava se sa Ivom Andrićem, koji je ovo prestižno priznanje dobio sada već davne 1961. Međutim, malo je onih koji bi mogli nabrojati još neke pisce kojima je pripala čast da budu nagrađeni najznačajnijom književnom nagradu na svijetu.
Iz tog razloga osvrnućemo se na posljednjeg dobitnika Nobelove nagrade za književnost 2021. godine. Nažalost, na našim prostorima njegove knjige nisu prevođene i on je potpuno nepoznat većini čitalačke publike, ali očekujemo da se nakon dodjeljivanja nagrade i to promijeni.
Njegovo ime je Abdulrazak Gurnah, a rođen je u Tanzaniji na ostrvu Zanzibaru 1948. U Veliku Britaniju emigrirao je sa 20 godina, gdje je nakon završenog fakulteta i doktorata postao profesor na postiplomskim studijama Univerziteta u Kentu. On je romanopisac koji se u svojim djelima bavi postkolonijalizmom i sudbinom izbjeglica i njihovim sudarom sa različitim kulturama i kontinentima.
Njegovi najnagrađivaniji romani su Raj, Uz more i Pustinja. Dobitnik je mnogih međunarodnih priznanja, ali i urednik časopisa koji okuplja savremene mlade pisce.
